In de Franse kathedraal van Chartres had ik zo lang omhoog staan kijken naar de duizelingwekkende kleurenrijkdom van de middeleeuwse kerkvensters, dat mijn nek er niet langer tegen bestand was. Ik boog het hoofd en keek naar de grond. En toen zag ik iets dat me betoverde: een labyrinth. In de twaalfde eeuw hebben de bouwheren op de vloer van het middenschip een labyrinth, met een omtrek van 250 meter, in blank marmer gelegd. Ik tastte met mijn voet langs de lijnen, moest een bocht maken en teruglopen tot ik bij het begin opnieuw gedwongen werd om te draaien, ik liep verder en stootte meteen op een paar kerkbanken. Ze verborgen onverbiddelijk het verdere verloop van het labyrinth. Wie had dit wonder bedacht? Wat had het de middeleeuwse kerkganger te vertellen? Ik vroeg het aan een paar gidsen. Ze haalden allemaal hun schouders op: je komt in Chartres niet voor de vloer maar voor de gebrandschilderde ramen. Het patroon lag sindsdien vast in mijn geheugen.

chartres

Tijdens een van onze dwaaltochten langs kastelen, rustten we na een bezichtiging wat uit in de tuinen van Kasteel Loppem, dat vlak bij Brugge ligt. Loppem is bij jong en oud geliefd om zijn groene doolhof, dat de twee zoontjes van de kasteelheer in 1873 ontwierpen. Ze werden daarbij geholpen door hun leermeester, die abt was en er meteen een religieuze betekenis aan gaf. We kochten een entreekaartje en begonnen, los van elkaar, te lopen. Ik wist toen nog niet dat het doolhof in totaal 65 X 25 meter lang is en dat er 2 km hagen in verwerkt zijn! Doodlopertje na doodlopertje volgde en of je wilt of niet: je moet er wel om lachen! Na een half uur dolen bereikte ik het einddoel: daar was een boom geplant. En niet zomaar een boom maar een symbool '..van het paradijs dat een goed christen bereikt na een leven van bezonnen daden, misstappen en inkeer.' Gelukkig stonden er een paar bankjes, zodat we er nog eens goed over konden zitten nadenken. En toen kwam het labyrinth van Chartres weer in mijn gedachten.

Doolhoven en labyrinthen blijken oeroud te zijn en je mag ze vooral niet verwarren.

Het labyrinth heeft maar één pad dat via vele omwegen naar het doel leidt.

Het doolhof daarentegen kent vele paden, waarvan de meeste dood lopen of je terugbrengen naar het beginpunt; slechts één van de paden leidt naar het doel. Je moet dus voortdurend keuzes maken.

Bij enkele kastelen zijn nog doolhoven te vinden: ik mag graag dolen in de heerlijke tuinen van de Wasserburg Anholt, even over de Duitse grens. Als je na een lange zoektocht het middelpunt bereikt, staat er een uitkijktorentje. Vandaar heb je een mooi zicht over de geurige, groene hagen waarin je geliefde nog vruchteloos naar het juiste pad loopt te zoeken.

Ook Kasteel Weldam in Overijssel bezit een heerlijk doolhof of dwaaltuin met in het midden een uitkijktorentje. In Nederland ligt dicht bij Vaals het labyrinth Drielandpunt, het grootste doolhof van Europa met in het hart een spel van waterstralen.

doolhofdrielandenpunt

Heerlijk voor een dagje uit maar vergeet ook niet het kleine, lieflijke doolhof in de tuin van Kasteel Sypesteyn bij Loosdrecht. Over de hagen heen zie je weilanden met koeien die je waarschijnlijk uitlachen als je hulpeloos tussen het groen dwaalt. In het hart van dit doolhof staat een kleine, wat miezerig aandoend boompje. Maar vergis je niet: dit is een ware wensboom die traditioneel in elk doolhof thuishoort. Leg je hand tegen zijn stam, sluit je ogen en doe een wens.

Hoe diep het labyrinth in het geheugen van de mensheid wortelt bewijst de mythe van de Minotauros, een verschrikkelijk bloeddorstig monster met de hoorns van een stier en het lijf van een mens. Hij was door koning Minos van Kreta opgesloten in een labyrinth. Elk jaar moesten er zeven maagden en zeven knapen naar het eiland worden gebracht als voedsel voor het monster. Toen de schone Atheense jongeling Theseus aan de beurt was, werd de dochter van koning Minos op slag verliefd. Ze heette Ariadne en verzon een plan om hem te redden uit de duistere wir war van gangen. Ariadne schonk Theseus een bol wol; hij maakte het begin bij de ingang van het labyrinth vast en ging met getrokken zwaard moedig op zoek naar zijn gruwelijke tegenstander. Nadat hij het monster had verslagen kon hij, door Ariadnes draad te volgen, de weg uit het labyrinth vinden. Dit verhaal maakte zo'n diepe indruk dat het op munten, muurschilderingen en mozaïeken door Grieken en Romeinen werd afgebeeld. En Ariadnes naam leeft ook nu voort in de wereld van de naai- en borduurkunst.

Maar ook hedendaagse kunstenaars worden geïnspireerd door het oeroude dwaalthema. Nergens zag ik het mooier dan op een tentoonstelling van een van mijn favoriete schilders: Michiel Schrijver. Mensen op weg tussen groene hagen, met een prachtig versierde staf vol sierlijke linten in de hand, met kronen en lovertjes. De schilder wil je nooit een verhaal opdringen maar het schilderij begint - als je er langer naar kijkt - vanzelf te vertellen. Zo zal ik zijn 'Lange afstandzwemmer' (1996) nooit vergeten, omdat het een waterlabyrinth is van natte doeken waarin een figuurtje eenzaam spettert en moedig dwaalt. En ik blijf me afvragen of hij er ooit zijn doel zal bereiken of misschien alleen maar moedig blijft. Wat op zich mooi genoeg is.

loplab

Juist toen ik begon te denken, dat ik een buitenbeentje ben met mijn fascinatie voor doolhoven, zag ik bij de Librairie des Galeries in Brussel een wonderschoon boekwerk: 'Magic Paths, labyrinths and mazes in the 21th century' door Jeff Sanders, 2000. Daarin wordt een wereld van doolhoven geopenbaard, van de steentijd tot heden. En als je er nog niet genoeg van hebt kun je ook 's avonds surfend gaan dwalen op www.amazing-stuff.com (om er maar een van de vele te noemen die achterin het boek worden genoemd). Het is zo veel en verwarrend mooi dat je wel gauw het pad bijster raakt.

 

Copyright Thera Coppens

Verschenen in:  Nouveau, mei 2003

 OmslagSuzanne


 johanna en margaretha klein  

  OmslagSuzanne   

 OmslagSophie    

 omslaghortense

E OmslagSuzanneHistorisch Toerisme Bureau

* Hofjapon van Prinses Sophie * Bonaparte * Caesar aan de Amstel

 Tromplaan 7A 3742 AA Baarn E. This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Go to top