Elke oude woning bewaart sporen van vroegere bewoners; een uitgesleten stoeptrede, een doffe deurknop of een lichte plek op het behang. Ze wekken nostalgische herinneringen op aan overleden voorouders. Wat voor een particuliere woning geldt, is zeker van toepassing op een huis dat vier eeuwen lang onderdak bood aan stadhouders en prinsessen, koningen en koninginnen uit het Huis Oranje-Nassaus: Soestdijk.

soestdijk

Het paleis bleef na de dood van prins Bernhard in 2004 onbewoond achter. Het werd na een vluchtige restauratie – die € 4.8 miljoen kostte - voor minstens drie jaar voor een deel opengesteld. In de pers klonk kritiek op de lege zalen van Juliana, Bernhard en hun kinderen, ontdaan van zelfs de kleinste herinneringen. Waarom hadden ze niet een paar olifanten uit de verzameling van de prins laten staan? Waar was het bureau van Juliana gebleven? Het is duidelijk dat deze vragen vooral komen van bezoekers die hoopten meer te weten te komen over het privé-leven van het prinselijk paar, dat hier bijna zeventig jaar woonde. Met deze instelling leidt een bezoek aan Soestdijk inderdaad tot teleurstellingen. Soms lijkt het, of prinses Juliana de openstelling van het paleis postuum zit te regelen. In haar werkkamer aan de achterzijde van het paleis, bleef alleen het riante uitzicht op de grote vijver met de fontein bewaard. Maar daar klinkt opeens haar stem: op een beeldscherm spreekt ze met haar bekende beslistheid over de nieuwsgierigheid van de mensen en haar behoefte om haar particuliere leven af te schermen: '.. anders kijken ze in de intimiteit en krijgen ze een bepaald beeld. En dat beeld is altijd fout!'Bezoekers die zich niet focussen op het privé leven van de laatste Oranjebewoners maar een brede belangstelling hebben voor de bouwhistorie, de tuinen, het interieur van het oude corps de logis, de portretten en de samenhang met onze vaderlandse geschiedenis, zullen Soestdijk voldaan verlaten.

Hoe oud Soestdijk precies is weet niemand. Ooit lag er een boerenhofstede aan de dijk naar Soest.'s Zomers was het een volmaakte plek voor stedelingen om er te spelevaren, vissen, jagen, paardrijden en wandelen door de ongerepte natuur. Cornelis de Graeff, een van de staatsgezinde burgemeesters onder wiens beleid Jacob van Campen het Amsterdamse Stadhuis op de Dam bouwde, besloot in 1638 deze hofstede te kopen. In 1650 heeft hij met zijn vrouw, Catharina Hooft, de hofstede grondig laten verbouwen tot een comfortabele buitenplaats. Het echtpaar behoorde tot de hoogste kringen, waarin men zich liet portretteren door Frans Hals, Rembrandt en Pickenoy. Jacob van Ruisdael en Thomas de Keijser vereeuwigden Cornelis en Catharina de Graeff in hun rijtuig voor de buitenplaats Soestdijk.

In het Rampjaar 1672 verloren de staatsgezinden de macht en heroverde stadhouder Willem III van Oranje het gezag. Hij kocht Soestdijk en gaf Maurits Post, zoon van de befaamde bouwheer Pieter Post die Huis Ten Bosch schiep, opdracht Soestdijk uit te bouwen tot een vorstelijk jachtslot. Het twee verdiepingen tellende gebouw werd in rode, Utrechtse bakstenen opgetrokken. Hij liet modieuze baroktuinen aanleggen met parterres de broderie, een wildbaan, boomgaarden, kassen, moestuinen en verblijven voor jachtvogels en -honden. Willem III trouwde met de Engelse prinses Mary Stuart. Haar vertrekken en de mooie vijver met drakenfontein lagen aan de noordzijde van het jachtslot. Van de oude fonteinmolen die als wind- of rosmolen gebruikt kon worden, is nu een winkeltje met Oranjesouvenirs gemaakt.

Als bijzonderheid ontwierp de jonge Post, die al in 1677 overleed, een hoge tuinzaal aan de achterkant van het hoofdgebouw, die aan drie zijden zicht bood op de omringende 'Groene Sael' of tuin. Deze tuinzaal wordt nu de Stuczaal genoemd. Hij is met zijn witte cassetten-plafond nog steeds de mooiste en grootste ruimte van het paleis. Prins Bernhard lag er opgebaard.

Een bezoek aan Soestdijk begint in een filmzaal aan de colonnade in de zuidvleugel. Daarin passeren alle bewoners van het paleis de revue. Pas in 1816 kreeg Soestdijk zijn huidige vorm. Het oude jachtslot werd toen voor kroonprins Willem (de latere koning Willem II) en diens Russische gemalin Anna Pavlovna verbouwd tot zomerresidentie. Het was Jan de Greef, die de opdracht op uitmuntende wijze uitvoerde. Hij had van Lodewijk Napoleon - de eerste koning van Holland - een studiebeurs gekregen om aan de École Polytechnique van de befaamde J.N.D. Durand in Parijs te studeren. Omdat hij geschoold was in de bloeitijd van het keizerrijk van Napoleon, werkte hij in de symmetrische en triomfantelijke style empire. Hij zette twee zwierige, kwartcirkelvormige zijvleugels aan het hoofdgebouw. In deze vleugels schiep hij colonnades, elk met vierentwintig Dorische zuilen. De vleugels eindigen in hoekpaviljoens met timpanen. Hij bracht maakte van hoofdgebouw en zijvleugels een eenheid door alles wit te pleisteren en tussen de vier schoorstenen op het dak een houten belvédère te bouwen. Dit uitzichtspunt biedt zicht over de riante Engelse landschapstuinen. Architect J.D. Zocher sr. had daarin een enorme vijver laten graven met een romantisch eiland vol rododendronstruiken.

Anna Pavlovna bracht uit haar vaderland Russische meubelen en serviezen mee. Wat er nog in het historische deel van Soestdijk aan meubilair aanwezig is, stamt merendeels uit het bezit van deze tsarendochter. In de z.g. Leuvenzaal (waarin ex-president Clinton in 2006 werd ontvangen) staat een vuurvergulde pendule met bijpassende kandelabers op de schouw. Tafeltjes met een blad van malachiet uit de Oeral, portretten en schilderijen van veldslagen sieren de met gele zijdedamast bespannen wanden. In de aangrenzende Waterloozaal trekt het wandvullende doek van de Slag bij Quatre Bras (1815) door Jan Willem Pieneman alle aandacht. Kroonprins Willem voert daarop als een held zijn troepen aan. Toen Lord Wellington het doek bekeek, maakte hij er terecht een ironische opmerking over; hij wist dat de kroonprins tijdens de Slag bij Quatre-Bras op een bal in Brussel danste. Net als hijzelf overigens. Pas in de Slag bij Waterloo trok kroonprins Willem ten strijde en liep een schotwond op. Daarom ging hij de historie in als de Held van Waterloo. Voor hem werd de gedenknaald aan het einde van de Koningslaan pal tegenover Soestdijk opgericht. Dit monument is mooi te zien vanuit de vestibule met het bekende bordes.

Het is jammer dat men de grote portretten van koning Willem II en Anna Pavlovna die in de vestibule hingen, heeft verwijderd. Alleen de marmeren bustes van Willem de Zwijger en prins Maurits door Rombout Verhulst staan nog op hun piëdestallen. In de zeventiende eeuw keek vanaf het plafond van de hal een geschilderde jachtmeute van jagers en honden op de bezoekers neer. Maar dit tafereel is in 1816 naar de eerste verdieping verplaatst. En daar mogen de bezoekers niet komen. Stadhouder Willem III kwam in 1674 kijken bij zijn familieleden en vrienden, die in de omgeving van Soestdijk eveneens lusthoven lieten bouwen zoals Slot Zeist en Kasteel Amerongen. Uit een brief van stadhouder Willem III aan diens secretaris Constantijn Huygens weten we, dat hij op 25 oktober een bezoek bracht aan admiraal Cornelis Tromp in 's-Graveland. De zeeheld moest zijn buitenplaats – die toen nog Syllisburg heette - na de verwoesting door de troepen van de Zonnekoning in het Rampjaar, laten herbouwen. Hij liet in zijn spectaculaire koepelzaal plafondschilderingen aanbrengen, waarop eveneens mensen omlaag lijken te kijken.


Trompenburgh

De Trompenburgh bij Hilversum is na de dood van de laatste bewoonster (2004) overgedragen aan de rijksgebouwendienst. Gelukkig werd dit monument verworven door het Rijksmuseum dat het met de grootste zorgvuldigheid heeft laten restaureren. Het plafond van de spectaculaire koepelzaal is rondom beschilderd met rijk uitgedoste heren en dames die over een balustrade omlaag kijken. Tussen de vensters waardoor het licht aan alle zijden naar binnen stroomt, zijn portretten en scheepsportretten geschilderd. Prachtig is de marmeren vloer. De zalen en kamers van het woongedeelte werden ingericht met objecten uit de tijd van Tromp: schitterende wandtapijten lijken gemaakt voor de mooie eetzaal met zicht op de omringende slotgracht. Doordat het water het geboomte rondom weerspiegelt heeft het hele gebouw een warme, levendige sfeer. Het leukste is het dak, dat met zijn houten trappen op het scheepsdek van een compagnieschip lijkt.

trompenmbur

Paleis Soestdijk verdient het, om op net zo'n liefdevolle en deskundige wijze gerestaureerd te worden als de Trompenburgh. Daarmee zou de triestigheid uit de lege zalen verdwijnen en de schoonheid van weleer tevoorschijn komen. Soestdijk is met zijn unieke colonnade het enige empiregebouw dat we in ons land hebben. Bovendien is het intens verbonden met onze vaderlandse geschiedenis en zou – bij een goed beheer – een belangrijk verhaal voor het nageslacht kunnen bewaren. Het is voor iedereen van belang, dat 'ons' Soestdijk ook na de drie openingsjaren voor het hele Nederlandse volk toegankelijk blijft.


Copyright Thera Coppens

Paleis Soestdijk is vanaf eind 2006 voor drie jaar opengesteld. Toegangskaarten voor de rondleiding door het paleis kunnen alleen besteld worden via
www.paleissoestdijk.nl € 13,50 p.p. incl. park. Bezoek park € 5. Openingstijden: di t/m zondag 9.15 uur – 17.30 uur. Parkeren € 3. In de oranjerie is een restaurant gevestigd.
De Trompenburgh in 's-Graveland is als dependance van het Rijksmuseum in de zomermaanden en op Monumentendag beperkt toegankelijk. Voor inlichtingen: www.rijksvastgoedbedrijf.nl.

Save

 OmslagSuzanne


 johanna en margaretha klein  

  OmslagSuzanne   

 OmslagSophie    

 omslaghortense

E OmslagSuzanneHistorisch Toerisme Bureau

* Hofjapon van Prinses Sophie * Bonaparte * Caesar aan de Amstel

 Tromplaan 7A 3742 AA Baarn E. This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Go to top