esprekken met leesclubs
Klik op mijn lezingenagenda voor de komende lezingen. Nieuw: Lees hoe leesclubs een Zoomsessie kunnen plannen zodat de deelnemers thuis met mij over mijn boeken kunnen praten.
Eerste vrouwelijke geschiedschrijver
De eerste vrouwelijke geschiedschrijver was een Byzantijnse prinses, Anna Comnena (geboren 1083). Op een dag zag ze een machtig kruisleger voorbij trekken dat koers zette naar het Heilige Land. Tot haar verbazing waren het mannen, vrouwen en kinderen: '.. die talrijker waren dan de korrels zand en de sterren, met palmtakken en kruisen op de schouders.'
Foto: French National Library, Paris. Een gevecht tussen muselmannen en kruisridders waarbij geen vrouw is te zien.
Vrouwen op kruistocht
Vreemd genoeg maken de latere kroniekschrijvers hoogst zelden melding van vrouwelijke kruisvaarders. En zelfs nu worden er in boeken, fims en TV series alleen maar woeste, mannelijke kruisridders opgevoerd die brullend de vijand te lijf gaan. Vrouwen zouden kreunend in hun kuisheidsgordel thuis zitten.
In mijn boek Johanna en Margaretha Gravinnen van Vlaanderen lees je hoe het er werkelijk aan toe ging. Tijdens alle acht kruistochten trok een menigte vrouwen - van koninginnen tot boerinnen - mee naar het Heilige Land. Eleonora van Aquitanië, de fameuze overgrootmoeder van de beide gravinnen van Vlaanderen, spande wat dat betreft de kroon: ze voerde haar eigen troepen aan en was de schrik van de saracenen.
Eleonora van Aquitanië overgrootmoeder van Johanna en Margaretha die persoonlijk haar kruisleger aanvoerde.
Onderweg werden er veel kinderen geboren die de moeders in de woestijn moesten voeden en verschonen. Gravin Margaretha is zelf nooit op kruistocht gegaan omdat ze haar Vlaamse en Henegouwse bezittingen moest verdedigen. Maar ze stuurde wel haar dierbare zonen mee met het kruisleger van Lodewijk de Heilige. In 1270 nam haar zoon Gwijde deel aan de laatste kruistocht. Hij werd begeleid door zijn vrouw, die net uit het kraambed was opgestaan, zijn zonen en schoondochters. Dat Margaretha's familieleden allemaal levend terugkeerden is een wonder. Van de Franse koninklijke familie kwam bijna iedereen om het leven, inclusief koning Lodewijk.
Ze werden het slachtoffer van een besmettelijke ziekte. Dat was een veel grotere vijand dan het leger van de sultan. Dankzij een bewaard gebleven zakboekje van de klerk Jehan Makiel ontdekte ik hoe het Vlaamse kruisleger het klaarspeelde om ongedeerd terug te keren. De kruisridder voerde ongelooflijke hoeveelheden bier mee op zijn schepen zodat niemand omkwam van de dorst. Hij kocht bij elke haven verse groente en fruit. Om besmetting te voorkomen vermeed hij overnachtingen in het kasteel van Carthago en bleef met zijn troepen aan boord van de oorlogsschepen.
Maitresse van Baudelaire die aan syfilis overleed. Schilderij door Eduard Manet
Door de huidige epidemie moet ik vaak denken aan ziektes als typhus, cholera, tuberculose en pest waardoor de hoofdpersonen uit mijn historische boeken werden getroffen. De ijzersterke groothertogin Sophie overwon op hoge leeftijd tot twee maal toe een dodelijke aanval van typhus. De schilder Eduard Manet liep in Spanje cholera op en overleefde deze gevaarlijke ziekte. Maar hij bezweek uiteindelijk aan syfilis, de sexueel overdraagbare aandoening die sinds de vijftiende eeuw in Europa vele duizenden slachtoffers eiste.
Ook Lodewijk Napoleon, sinds 1806 koning van Holland, leed tot zijn dood aan pijnen en verlammingsverschijnselen (zie mijn boek Hortense de vergeten koningin van Holland 10de druk 2020). 'Lamme Loetje' zoals hij werd genoemd keek vanuit het venster van zijn koninklijk paleis neer op de Dam.
Koppertjesmaandag door Adriaen van Nieulandt, Museum Amsterdam
Daar was op Koppertjesmaandag in 1604 de laatste Koptocht van de leprozen gehouden. De verminkte leprozen woonden buiten de stadspoort en mochten maar op één dag per jaar Amsterdam in om te bedelen. Ze waarschuwden de gezonde mensen dat ze op afstand moesten blijven door het geluid van hun houten kleppers.
Andersen
In april van het vorig jaar toen de wereld nog open lag voor nieuwsgierige reizigers, kon ik eindelijk op bezoek gaan bij Hans Christian Andersen. Ik had hem tot in de duistere hoeken van zijn ziel leren kennen door behalve zijn romans en prachtige sprookjes ook zijn dagboeken en de brieven te lezen. Zijn boezemvriend was groothertog Carl Alexander van Saksen Weimar Eisenach. In mijn boek Sophie in Weimar heb ik er uit geciteerd.
In Odense stapte ik met literaire eerbied over de drempel van het huisje waarin de geniale sprookjesschrijver in april 1805 als de zoon van een arme schoenmaker werd geboren. Krakende vloeren, schaduwen en een venstertje waardoor het licht voorzichtig over het armoedige interieur viel.
Denemarken eert zijn beroemde auteur met musea en standbeelden. Digital & SAGA van uitgeverij Egmont in Kopenhagen is een omvangrijk project gestart om de sprookjes van Andersen in alle talen van de wereld als e-book en audiobook uit te geven.Natuurlijk zijn de sprookjes lang niet allemaal geschikt voor kinderen. Ik was als kind bijvoorbeeld doodsbang voor de Geschiedenis van een moeder of het verhaal van een oude dichter die door de pijl van Amor in het hart wordt getroffen. Voor de Nederlandse versie bewerkte ik er ongeveer twintig die u kunt downloaden voor € 1.99 en € 4.99 (afhankelijk van de lengte en het format) bij international retailers als iTunes, Google Play, Amazon, bol.com, luisterboeken.nl en streaming sites als Storytel, Kobo etc. Er komt dus geen papier aan te pas. Voor de ijdele Andersen zouden het fantoomboeken zijn.
Verborgen Verleden
Ik sla geen aflevering van het genealogische TV programma Verborgen Verleden over. Soms blijken de hoofdpersonen af te stammen van historische figuren die ik goed ken omdat ik ze in mijn boeken heb beschreven. Zo zag ik presentatrice Diewertje Blok verbaasd naar Schotland vertrekken waar aan het licht kwam dat ze een afstammelinge is van het Huis Stuart/Stewart.
Er overviel me een gevoel van nostalgie bij het zien van het kasteel op het eiland in Loch Leven. Daar zat de koningin van Schotland tot haar spectaclaire ontsnapping gevangen.
Als piepjonge leerlingjournaliste reisde ik in haar voetsproor door Frankrijk en Schotland tot in Engeland waar ze op bevel van haar nicht koningin Elizabeth Tudor het schavot moest bestijgen. Mijn historische series werden in een geïllustreerd weekblad gepubliceerd. Het was zo'n succes dat ik er wat later boeken over schreef. Eerst Elizabeth R dat zelfs in Franse vertaling verscheen en daarna Maria Stuart koningin van Schotland. De laatste titel is nu nergens meer verkrijgbaar. Jammer want ik heb zelf nog maar één exemplaar in de kast staan.
Verborgen verleden van Nederland
De serie Verborgen verleden van Nederland wordt dit najaar opnieuw herhaald. In de aflevering over Paleis Soestdijk bezoeken Waldemar Torenstra en ik het Rijksmuseum waarin topstukken uit het 17de eeuwse interieur van de eerste vorstelijke bewoners Mary Stuart en Willem III tentoongesteld zijn. Kijk deze uitzending terug op: Verborgen Verleden van Nederland Paleis Soestdijk afl. 8 november 2019.
In Museum Hermitage opent op 7 november dan eindelijk de nieuwe tentoonstelling Romanovs in de ban van de ridders. De schatrijke kunstverzamelaar Alexander Bazilevki besloot in 1884 om zijn hele collectie middeleeuwse objecten te veilen. Er ging een siddering door de wereld van musea toen tsaar Alexander III alle 750 objecten voor een astrionomisch bedrag kocht. Het zijn topstukken uit de hoge middeleeuwen dus u begrijpt hoe ik ernaar verlang die pracht te zien. Op zaterdag 12 december houd ik in het auditorium een lezing over de twee krachtige vorstinnen uit dit tijdperk Johanna en Margaretha Gravinnen van Vlaanderen Prinsessen van Constantinopel.
Illustraties van Ivan Bilibin 1876-1942
Voor de Stichting Vrienden van de Hermitage heb ik tijdens de lockdwon een podcast gemaakt. De thuisblijvers kunnen luisteren naar een sprookje uit de Schatkamer van de Russische vertellingen. Bekijk daarbij de illustraties van Ivan Bilibin. Duur: ca 15 minuten: https://hermitage.nl/nl/tentoonstellingen/open-online-juwelen/russiche-sprookjes-voorgedragen-door-thera-coppens/
Uit enkele Recensies
Het Geschiedenis Magazine (GM) van april/mei schreef de historicus Henk Slechte een recensie waarin hij de dubbelbiografie Johanna en Margaretha Gravinnen van Vlaanderen Prinsessen van Constantinpel een 'indrukwekkend boek' noemt. Over de 13de eeuw schrijft hij: 'Thera Coppens neemt de lezers overtuigend mee in deze indringende biografie die leest als een spannende historische roman'.
Filmscenario
In het Historisch Nieuwsblad van maart 2020 wordt onder de kop De dochters van de keizer mijn boek lovend besproken. De recensent schrijft: 'Het levensverhaal van de twee dochters van graaf Boudewijn IX van Vlaanderen en Henegouwen leent zich zonder meer voor een spannend filmscenario'.
Trouw
Lees ook de recensie uit TROUW van zaterdag 7 december waarvan ik de samenvatting aan het slot citeer: 'De reikwijdte van Coppens' oeuvre beslaat inmiddels zo ongeveer het hele afgelopen millennium. Des te bewonderenswaardiger is het dan ook dat 'Johanna en Margaretha' zo'n rijkgeschakeerd beeld van de vroege dertiende eeuw geeft. Zo erudiet zijn, en dan bijzondere vrouwen van alle tijden in hun overweldigende geschiedenissen plaatsen, dat kan in Nederland alleen Thera Coppens.'
Zie verder voor recensies en interviews deze site onder BOEKEN.
De terugkeer van de Hollandse tuinkunst
Maar nu zorgden de gerenoveerde tuinen, het parkbos met de omliggende weiden voor de ene verrassing na de andere. Jonkeer van Sypestein die de Hollandse tuinkunst herschiep voordat hij zijn kasteeltje liet bouwen, zou de huidige beheerder de hemel in prijzen als hij kon zien dat alle hoogtepunten er weer zijn: het eiland met de notenbomen, de in vorm gesnoeide buxushagen, de rozen (gratis folders: Rozengeur op Sypesteyn en Bijzondere bomen op Sypesteyn) de blauw geverfde 'ledikanthekken' die de bloementuin scheidt van de wandelpaden, de boomgaard en de prachtig gerestaureerde tuinornamenten. Het brede pad dat via een groot sierhek naar de dassenburcht leidt, de banken met zicht op de weilanden waar schaduw en licht voor prachtige contrasten zorgen.
Het park is zo mooi geworden dat je bijna vergeet ook het interieur te bezoeken. Dat mag je niet overslaan want het schitterende Loosdrechtse rozenservies staat uitgestald op tafel en elke kamer of zaal bevat kostbaarheden en charmante verhalen. De tuinen en het kasteel zijn open tot eind oktober. Maar raadpleeg eerst de website www.sypesteyn.nl voor de openingstijden.
Hopelijk kunnen zangeres Paula Bär-Giese en luitist Hans Meijer dit najaar weer met mij optreden. Luister hier naar het mooie lied dat Thibaud le Chansonnier, volle neef van Johanna en Margaretha schreef.
Op YouTube vindt u meer werk van Music's Monument
Thera Coppens september 2020
LezingenagendaToekomst Historisch Toerisme Bureau
U kunt ons volgen op Facebook
