Foto: ©Evert Elzinga voor hermitage.nl
De geharnaste ridders verkeren nog steeds in de verduisterde zalen van Museum Hermitage aan de Amstel. Maar er is hoop: in de Tweede kamer wordt druk gedebatteerd over versoepeling van de lockdown. Wanneer kunnen de noodlijdende musea eindelijk bevrijd worden? Mijn geplande lezingen in het auditorium zijn natuurlijk geannuleerd.
Houd mijn lezingenagenda met alle updates in de gaten. Aan de horizon doemt een glanzende injectienaald op die ons hopelijk allemaal zal bevrijden van de lockdown. Maar dan zijn de financiële problemen van de Hermitage nog niet opgelost.
Help bij het voortbestaan van dit prachtige museum dat zoveel mensen gelukkig maakt met schoonheid, informatie, inspiratie, muziek en vriendschap.
Stort uw bijdrage op NL22INGB0007484047 t.n.v. Stichting Hermitage aan de Amstel.
Als ambassadeur van de Hermitage roep ik van harte: Houd de Hermitage open! Stuur het onderstaande filmpje door aan zoveel mogelijk mensen en laat zo iedereen een bijdrage leveren.
Laten we hopen dat de deuren van de Hermitage dan weer voor iedereen open gaan en dat we kunnen gaan inhalen wat we nu zo lang moeten missen. De hele tentoonstelling 'Romanovs in de ban van de ridders' staat er dan nog precies zo. Ik laat mijn teksten over de ridders daarom ook gewoon hier onder staan.
Geïdealiseerde middeleeuwen
Illustratie uit Le Roman de la Rose, lievelingsproza van de tsaren.
Copyright: State Hermitage Museum St. Petersburg
De middeleeuwen vormden in het midden van de negentiende eeuw het ideale decor voor dagdromers. Je kunt mijmeren over het kasteel van Koning Arthur, door de besloten tuin van de 'Roman de la Rose' dwalen, met Parzival in zijn zwanenbootje over de Rijn varen. Het zijn allemaal beelden die de Romanovs in de 19de eeuw onweerstaanbaar aantrokken. Alle Europese landen raakte in de ban van de Ridders.
Ridders aan de Amstel
Copyright: State Hermitage Museum St. Petersburg
'Romanovs in de ban van de ridders' is ook de titel van de tentoonstelling in Museum Hermitage. In de prachtig uitgevoerde catalogus schreef ik een artikel: 'De Willem II-gotiek. Een Oranjevorst die dweepte met de middeleeuwen'.
De neo-gotische aanbouwen achter Paleis Kneuterdijk
Als student in Oxford maakte de erfprins van Oranje kennis met de neo-gotische architectuur. Zijn liefde voor de riddertijd ontvlamde en bleef hem levenslang bezielen. Later ontwierp hij achter Paleis Kneuterdijk neo-gotische aanbouwen met spitsbogen, roosvensters en traptorentjes. Ze moesten wegens bouwvalligheid spoedig worden gesloopt. Op de Gotische Zaal na. Deze hield stand tegen regenbuien omdat het dak werd afgedekt met loden platen.
Madonna met Kind, Limoges, koper. Ca. 1250
Copyright: State Hermitage Museum St. Petersburg
Felle tegenstellingen in de hoge middeleeuwen
Bij het onderzoek voor mijn boek 'Johanna en Margaretha Gravinnen van Vlaanderen Prinsessen van Constantinopel' kreeg ik een fascinerend beeld van de Hoge Middeleeuwen. Het is een tijdperk van de felste tegenstellingen: hardvochtige terechtstellingen en diepe vroomheid, vrouwenmishandeling en de ontluikende hoofse liefde. Om er iets van te begrijpen is het lezen van de rijke literatuur onontbeerlijk. Achterin mijn boek staat een overzicht van ridderromans die je niet mag overslaan.
In de 19de eeuw werd op het Binnenhof de geïdealiseerde beeltenis van roomskoning Willem II graaf van Holland op een fontein geplaatst.
De Graven van Holland en hun fatale toernooien
Voordat prins Willem van Oranje in 1544 zijn entree maakte, heersten hier meer dan veertig graven en gravinnen van Holland. Ik heb een aantal van hun bloedstollende biografieën in mijn boek beschreven: Graaf Willem I 'De Harige' nam deel aan een kruistocht en kwam pas na vier jaar gehavend terug. Zijn drieste zoon Floris IV sneuvelde tijdens een toernooi en liet zijn gemalin met twee zonen achter: Willem II Graaf van Holland en zijn broertje Floris. Je zou denken dat hij wel iets geleerd had van de gewelddadige dood van zijn vader. Maar ook Floris sneuvelde als toernooiridder.
Willem III van Dampierre en zijn vrouw Beatrix van Brabant
Gesneuvelde toernooiridder
De Engelse koningen verboden het houden van toernooien in hun koninkrijk. Maar op het vasteland barstten de wrede feestelijkheden elke lente weer los. Extra tragisch was het lot van Willem III van Dampierre de oudste zoon van Margaretha van Vlaanderen. Hij overleefde als door een wonder de Zevende Kruistocht maar werd tijdens een toernooi in Trazégnie voor de ogen van zijn moeder en zijn vrouw Beatrix van Brabant gedood.
Copyright: State Hermitage Museum St. Petersburg
Wie de Hermitage bezoekt staat in de grote zaal oog in oog met toernooiridders te paard. Een opwindend tafereel en door de pracht van geciseleerde harnassen, zwaarden en schilden vergeet je bijna dat het attributen voor een gewelddadig feest waren.
Haut-reliëf met Sint Joris die prinses Cleodolinda redt van de draak
Zuid-Duitsland of Nederlanden, 1400–50
Ivoor, h 15,5, breedte onderaan 6 cm
Copyright: State Hermitage Museum St. Petersburg
Heel verfijnd daarentegen zijn de verstilde objecten uit de collectie van de Russische verzamelaar Bazilevskli: kunstig bewerkte gouden en zilveren reliekschrijntjes, beschilderd keramiek in heldere tinten en ivoren plaquettes waarin met eindeloos geduld heiligenlevens werden uitgesneden.
Boeken afhalen
De plaatselijke boekhandel was blij met een bestelling die aan de deur werd afgeleverd. Maar nu zijn de deuren weer open en kunnen klanten (niet allemaal tegelijk!) er weer rondkijken en kiezen. Koop vooral boeken bij uw plaatselijke boekhandel die zware verliezen heeft geleden. Help uw boekhandel er weer financieel bovenop want zonder boekhandel is een winkelstraat ontzield.
Omgekeerde geschiedenis
Foto: Eleonora van Portugal door Titiaan
Tegen mijn gewoonte in een leestip. Van Laurent Binet las ik met rode oortjes 'Beschavingen.' Vraag jij je ook wel eens af hoe de geschiedenis er uit had gezien als de prinsen van Oranje de 80-jarige oorlog hadden verloren of als de boekdrukkunst nooit was uitgevonden? De Franse historicus Binet heeft dit als.. als..als.. idee deskundig en bij vlagen hilarisch doorgevoerd.
Hij laat in dit boek Columbus met bemanning en al omkomen in Zuid-Amerika. Een Incakoning herstelt de vloot en zeilt met zijn bonte indianenfamilie naar het westen waar hij tijdens het bewind van keizer Karel V arriveert. Binnen een jaar heeft de Inca met zijn leger al een groot deel van West-Europa veroverd en bekeert de bevolking zich massaal tot de Zonne-religie. Binet jongeleert met historische feiten en figuren (Luther, Titiaan, Montaigne, koningin Eleonora van Portugal) zodat het hele verhaal geloofwaardig lijkt. Tot de bouw van de piramide bij het Louvre toe. Als daar de eerste mensenoffers worden gebracht ben je er al in thuis. Het is minstens zo gruwelijk als de ketterverbrandingen in naam van de Roomse kerk die de inca met afgrijzen bijwoont. Dit boek geeft veel stof tot nadenken. Voor als je straks op een terras in de zon zit te genieten.
Toen duidelijk werd dat ons een winter van veel thuiszitten te wachten stond, kwam uitgever Geurt Gaarlandt van uitgeverij Balans op het briljante idee om een groot aantal geliefde auteurs om een wintervertelling te vragen en ons al lezend 'de winter door te helpen'. Het resultaat is een heerlijk, dik afwisselend boek met verhalen van ruim vijftig auteurs. Van Jeroen Brouwers tot Nelleke Noordervliet en van Cees Nootenboom tot Wim Hazeu. Hazeu vertelt in zijn verhaal 'Bezoek aan Gerard Reve' over zijn belevenissen met Reve tijdens een winter in Engeland. Allemaal alfabetisch gerangschikt: u vindt mijn verhaal Het gedroomde model dus tussen de bijdrage van Peter Buwalda en die van Adriaan van Dis in. Een welkom wintercadeau (gebonden 25 euro).
Gesprekken met leesclubs
Klik op mijn lezingenagenda voor de komende lezingen. Nieuw: Lees hoe leesclubs een Zoomsessie kunnen plannen zodat de deelnemers thuis over mijn boeken kunnen praten.
Uit enkele Recensies
Het Geschiedenis Magazine (GM) van april/mei schreef de historicus Henk Slechte een recensie waarin hij de dubbelbiografie Johanna en Margaretha Gravinnen van Vlaanderen Prinsessen van Constantinpel een 'indrukwekkend boek' noemt. Over de 13de eeuw schrijft hij: 'Thera Coppens neemt de lezers overtuigend mee in deze indringende biografie die leest als een spannende historische roman'.
Filmscenario
In het Historisch Nieuwsblad van maart 2020 wordt onder de kop De dochters van de keizer mijn boek lovend besproken. De recensent schrijft: 'Het levensverhaal van de twee dochters van graaf Boudewijn IX van Vlaanderen en Henegouwen leent zich zonder meer voor een spannend filmscenario'.
Trouw
Lees ook de recensie uit TROUW van zaterdag 7 december waarvan ik de samenvatting aan het slot citeer: 'De reikwijdte van Coppens' oeuvre beslaat inmiddels zo ongeveer het hele afgelopen millennium. Des te bewonderenswaardiger is het dan ook dat 'Johanna en Margaretha' zo'n rijkgeschakeerd beeld van de vroege dertiende eeuw geeft. Zo erudiet zijn, en dan bijzondere vrouwen van alle tijden in hun overweldigende geschiedenissen plaatsen, dat kan in Nederland alleen Thera Coppens.'
Zie verder voor recensies en interviews deze site onder BOEKEN.
Koningin Blanche en haar minnezanger
Hopelijk kunnen zangeres Paula Bär-Giese en luitist Hans Meijer weer met mij optreden als de Hermitage heropend is. Luister hier naar het mooie lied dat Thibaud le Chansonnier, volle neef van Johanna en Margaretha, schreef.
Thera Coppens maart/april 2021
LezingenagendaToekomst Historisch Toerisme Bureau
U kunt ons volgen op Facebook
