De 750ste verjaardag van Amsterdam wordt in de hoofdstad uitbundig gevierd.
Dat die prachtige stad zich nog maar vrij kort hoofdstad van ons land mag noemen, is bij veel mensen onbekend. We hebben het te danken aan onze eerste koning Lodewijk Napoleon. In 1806 hield hij zijn intocht in Den Haag. Hij zat in een open koets vergezeld door koningin Hortense en de prinsjes. Het volk wuifde enthousiast. De ongekroonde koning van Holland vestigde zich in zijn fraai gemeubilleerde zomerpaleis Huis Ten Bosch. Maar al gauw klaagde hij dat de nevelen van de nabije Noordzee funest waren voor zijn pijnlijke gewrichten.
Hij besloot zich in het drogere Utrecht te vestigen. Er moesten heel wat huizen worden afgebroken voor men aan de bouw van zijn paleis aan de witte vrouwen singel kon beginnen. Toen het gebouw nauwelijks klaar was had de koning zijn oog al laten vallen op het majestueuze Stadhuis dat in de Gouden Eeuw op de Dam in Amsterdam was verrezen. Hoewel de kosten van Huis Ten Bosch, het Utrechtse Paleis en Het Loo de pan uitrezen begon hij aan de geldverslindende verbouwing van het Stadhuis. Hij verhief de stad aan het IJ tot hoofdstad van het koninkrijk. Lodewijk liet aan de voorgevel een verguld balkon aanbrengen om vandaar zijn volk op de Dam toe te wuiven.
Hortense met haar beide zoontjes.
De oudste, Louis, werd voor korte tijd koning Lodewijk II
Lang heeft het niet geduurd. Eerst ontvluchtte de zieke Hortense de hoofdstad. En Lodewijk die veel goede dingen voor zijn land en volk tot stand had gebracht, deed onder druk van zijn broer keizer Napoleon vrijwillig troonsafstand. Hij verhief zijn zoontje tot opvolger en verliet vanuit Haarlem eenzaam het land. In ballingschap schreef hij vol heimwee een larmoyante roman die zich afspeelde in zijn verloren koninkrijk. Lees ook dit artikel.
Amsterdam is hoofdstad gebleven. Ook na de val van Napoleon toen de Oranjes eindelijk konden terugkeren. De hele boeiende geschiedenis heb ik beschreven in mijn boek 'Hortense de vergeten koningin van Holland.'
De stichting van Amsterdam kwam totaal onverwachts naar voren aan het slot van mijn middeleeuwse boek 'Johanna en Margaretha gravinnen van Vlaanderen, Prinsessen van Constantinopel'. Want het was Gwijde van Avesnes, de kleinzoon van gravin Margaretha die in 1305 als prins bisschop van Utrecht stadsrechten verleende aan Amsterdam. En dat verklaart dan eindelijk waarom zijn familiewapen opduikt in het oude stadswapen van Amsterdam. Gwijde staat zelf op het wapen afgebeeld. Hij zit op een koggeschip samen met een hond en een koopman. In de Gouden Eeuw werd het wapen gemoderniseerd en verdween Gwijde in de vergetelheid.
Maar je kunt Gwijde nog altijd zien in de Utrechtse Domkerk. Daar staat zijn graftombe met een mooie effigie. Helaas hebben beeldenstormers de tombe met hun bijlen bewerkt. Gwijde boft nog. Van de graftombe van zijn illustere grootmoeder La Noire in de abdijkerk van Flines bleef helemaal niets over.
Prins Maurits
BIj de viering van de stadsverjaardag wordt ook de man vergeten die van een veel grotere betekenis was voor ons land: Prins Maurits van Oranje Nassau. Zonder zijn militair genie en strategisch inzicht was ons land zijn vrijheid kwijtgeraakt en hadden we de strijd tegen de Spaanse onderdrukkers verloren. Steeds vaker doet Zelensky me aan Maurits denken. Die ondanks de overmacht van de vijand maar door bleef vechten. Lees ook dit artikel.
Deze zomer zal ik in de Nieuwe Kerk in Amsterdam een lezing over hem houden. Datum en bijzonderheden volgen nog.
Op zaterdagavond 6 september houd ik de lezing over Maurits 1625-2025 in het museum Hulst. Zie lezingenagenda.
Standbeeld van Maurits van Oranje op de Markt in IJzendijke,
door Guido Metsers
Pril hart van Amsterdam
In het Amsterdam Museum in Museum Hart is nu de tentoonstelling over de historie van Amsterdam te zien. Ik raak nooit uitgekeken op dit schilderij van Cornelis Antonisz waarmee de tentoonstelling opent: het nog heel prille hart van de Amstelstad.
Amsterdam overleefde alles. Toen mijn geboortestad zijn 700ste verjaardag vierde zat ik als journaliste in de redactie van de 'Wat is er aan de hand? Krant'.
Ik schreef toen onder meer een lied voor de Amsterdamse kinderen. Harry Bannink zette het op muziek, Leen Jongewaard zong het en Phonogram gaf er een single van uit.
Op TV liep Leen Jongewaard uitbundig zingend over de grachten gevolgd door een kinderkoor: ' Amsterdam is jarig!' Helaas heb ik die TV uitzending gemist. En terugkijken bestond nog niet. Heeft iemand er misschien een opname van?
Op de achterkant van de single schreef ik een historische ode aan de grachten: 'Amsterdam zingt vannacht'. Bannink schreef er prachtige muziek op. Na een halve eeuw kent niemand deze liedjes meer.
Op Muziekweb is het liedje 'Amsterdam is jarig!' op de gelijknamige CD nog te vinden.
Een vrije geest
Nu de zomervakantie nadert verzamel ik alvast luisterboeken. Bovenaan mijn lijstje staat 'Een vrije geest' door Marita Mathijsen. Ik verheug me er nu al op om me op een Grieks strand te verplaatsen naar de Hollandse 18de eeuw.
Volgend boek
Dit najaar verschijnt een bijzonder boekje dat ik heb geschreven en zelf geïllustreerd. Het is voor kinderen en gaat over leven, dood en begrafenis.
Iedereen zal begrijpen hoe dit thema in mijn schrijversleven is gekomen. Zie ook de website van www.wimhazeu.nl
